Annelik duygusunun ilk heyecanlı günlerinin yaşandığı gebelik döneminde bilhassa anne adayı için merak konusu olan konuların başında bebeğin gelişim serüveni yer almaktadır. Bu konuda hemen her annenin endişesi, bebeğin sağlıklı gelişimi ve nihayetinde güvenli bir doğumla bebeğine kavuşmak. Bu heyecanlı dönem her biri 14 haftadan oluşan 3 farklı sürece sahip. İşte gebelik döneminde anne karnındaki bebek gelişimine dair bilmeniz gerekenler….
Bebeğin Organ Oluşum Sırası ve Gelişim Evreleri
40 haftalık gebelik sürecinde ilk oluşan organ kalp ve sinir sistemleridir. İlk hafta zigot bölünme ile daha fazla hücreye sahip olur. Bu haftanın sonunda embriyoda kavite oluşmaya başlar. Anne ve bebek arasındaki ilk kan temasıysa gebeliğin 11.gününde gerçekleşir. Gebeliğin üçüncü haftasında embriyonun sinir dokusu gelişim gösterir. Beşinci haftadaysa kalp belirginleşir ve bu süreçte duyu organlarının oluşumu söz konusu olur.
Bebek ve anne arasındaki bağın kurulmasında önemli bir işleve sahip göbek bağı, vitelino torbasının 8.hafta sonunda işlevini yitirmesiyle annenin yediği gıdalardan yüksek miktarda protein çekmeye başlar. Bebeğin eklem gelişimi 16.haftaya rastlar. Ciğerlerin bir kısmının oluşumu 24.haftaya denk düşer. Bu dönemde bebek, kol ve ayaklarını hareket ettirebilir, parmağını emer ve gözlerini kırpmaya başlar.
Anne Karnında Bebek Gelişimi: Ay Ay İncelenmesi
Gebelik sürecini ay bazında değerlendirebilmek için bebeğin anne karnında gelişim yolculuğu hakkında bilmeniz gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
1 Aylık bebek gelişimi
Bu dönem ilk evre olduğundan henüz gebe olduğunuzu bile fark etmemiş olabilirsiniz. Plasentanın oluştuğu ve rahme iyice tutunduğu dönemin sonunda 1-2 mm çapında embriyodan söz etmek mümkündür.
2 aylık bebek gelişimi
Embriyo, fetüs denilen yeni bir evreye doğru yolculuğuna başlar. Anne karnında yer değiştiren fetüsü henüz hissetmeniz mümkün değildir. Bu dönemde bebeğin fiziksel özellikleri oluşmaya başlar. Tam gelişmemekle birlikte gözler, saçlar, diş mineleri, tırnak gibi organları oluşur. Ellerde ve ayaklarda başlayan gelişim henüz parmaklara ulaşmaz. Bu dönemde ortalama olarak bebeklerin ağırlığı 8-12 gram arasındadır.
3 aylık bebek gelişimi
Bu dönem en kritik gelişme ve değişimlerin yer aldığı dönemdir. Yüz hatları belirginleşmeye başlayan bebeğinizin kol ve bacaklarını hareket ettirdiğini hissetmeye başlayabilirsiniz. Ayrıca bu dönem parmak ve tırnakların da hemen hemen tamamen oluştuğu aya denk gelir. Bebeğin ortalama boyu 6-10 cm, ağırlığıysa 15-20 gram arasındadır.
4 aylık bebek gelişimi
Bebeklerin reflekslerinde gelişimlerin görüldüğü dördüncü ayda saç, kaş, tırnaklar ve hatta parmak izlerinin artık şekillendiği bir dönemdir. Ayrıca bu dönemde hızlı gelişim gösteren bebekler kaş çatma, göz kırpma gibi hareketler yapabilir. Gözünü bu ay içerisinde açmaya başlayan bebeğin cinsiyetini öğrenmek için ultrasona gitmenizin tam zamanıdır.
5 aylık bebek gelişimi
Bu dönem bebeklerin artık hareket etmeye başladığı ve bu hareketlerin anne tarafından rahatça hissedilebileceği bir dönemdir. Tekme atma, yer değiştirme ve dönme gibi hareketler, heyecanınızı daha da artırabilir. Bu süreçte bebeğin saçları iyice belirginleşir, göz kapağı gelişimi de tamamlanır. Boyu 16 cm’e ulaşan bebeklerin ağırlığı 300 gramı bulur.
6 aylık bebek gelişimi
Artık bebeklerin vücudu hemen hemen her işlevini yerine getirebilecek kadar gelişmiş durumdadır. Ancak henüz doğuma hazır olmayan bebeğin biraz daha büyümesi ve organların beslenmesine ihtiyacı vardır. Bu dönemde reflekslerini kontrol etmeyi başaran bebekler en rahat pozisyonu bulana denk hareket ederek annelerine kendilerini hissettirebilirler. Bu dönemdeki ağırlık yaklaşık olarak 800 gramdır.
7 aylık bebek gelişimi
Bebeklerin yüzü tamamen oluşur ve hızlı bir şekilde gelişim tamamlanır. Kilo alımı ve dışarıdan gelen ışığa karşı verilen tepkiler bu döneme yansır. Bebeğin kilosu 1000 gramı geçebilir.
8 aylık bebek gelişimi
35 cm’i geçen bebeklerin kilosu da 2000 gramı geçer. Dolayısıyla rahimde iyice yer kapladığından çok sık hareket etme eğiliminde değildir. Bu dönemde cilt rengi kırmızıdan pembeleşmeye doğru gider. Kemikleri hızlı bir şekilde oluşmaya başlar.
9 aylık bebek gelişimi
2700 üzerinde bir ağırlık ve 45 cm üzerinde boyuyla artık doğuma hazır hale gelen bebekler, rahim kanalında ters bir şekilde bekler. Bu dönemde göz renkleri belirginleşmeye başlar. Cilt tamamen normal rengini almıştır. Kafa tası esnek bir haldedir ve bu doğumu kolaylaştıran önemli bir detaydır. 38.haftanın tamamlanmasıyla artık doğum her an gerçekleşebilir.
Anne Karnında Bebeğin Beyin Gelişimi ve Önemi
Anne karnında yer alan yumurtanın döllenmesinden sonra oluşan tüp şekline benzer yapı 21 ile 28.günde kapanır. Bu kapanmanın gerçekleşmesinden sonra hücreler bölünmeye ve farklılaşarak beyin hücreleri haline dönüşmeye başlar. Daha sonra büyüme ve olgunlaşma evresine girer. Bu sürece yardımcı olan en önemli vitamin folik asittir. Bu nedenle folik asit eksikliği yaşayan annelere gereken takviyeler yapılarak beyin ve sinir sisteminde gerçekleşmesi muhtemel yapısal bozuklukların önüne geçilmesi sağlanır. Bu konuda gereken önlemlerin alınmaması halinde omuriliğin açıkta kalması gibi durumların yaşanması da mümkündür. Folik ait eksikliğinden kaynaklı yapısal bozukluklarda bebeğin yaşayamadığı durumlar veya acilen ameliyat gerektiren durumlar oluşur.
Hamilelikte Bebek Gelişimi İçin Beslenme ve Bakım Önerileri
Gebelik döneminde farklılaşan hormonlar nedeniyle aşırı yeme ihtiyacı her zaman ön plandadır. Ancak gebelik öncesi döneme göre çok fazla beslenmeniz kendi sağlığınız açısından da riskli bir hale dönüşebilir. Bebeğin kilo almaya başladığı dönemde ekstra enerjiye ihtiyacınız olabilir. Bu dönemlerde 600 kj daha fazla enerji alımı yapabilirsiniz ki bu normal öğününüze ekstradan 2 meyve eklemeniz anlamına gelir. Hem bebek sağlığı hem de kendi sağlığınız için şunlara dikkat edebilirsiniz:
- Doymuş yağ oranı yüksek yağları tüketmeyi bırakın. Tekil doymamış yağ oranı yüksek sıvı yağları tercih edin.
- İşlenmiş gıda tüketimine beslenme rejiminizde yer vermeyin. Doymuş yağ oranı, şeker ve koruyucu gibi maddelerle sağlıksız hale getirilen işlenmiş gıdalar, size ve bebeğinize kötü gelebilir.
- Su tüketimini artırın.
- Kafein içeren içecekleri azaltmaya çalışın. Çay da buna dahildir.
- Omega 3 için balık veya keten tohumu yağı tüketin.
Anne Karnında Bebek Gelişimi ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Anne karnında bebek gelişimi ne zaman başlar ve ne zaman tamamlanır?
Bebek gelişimi yumurtanın döllenmesiyle başlar ve yaklaşık 40 haftaya kadar devam eder. 38 haftadan sonra bebeklerin çoğu doğuma hazır hale gelir. Bu dönemden sonra 41.haftayı aşıp 42.hata doğum yapanların oranı oldukça azdır.
Bebeklerin aylara göre ağırlık ve uzunluğu nasıldır?
Aşağıdaki çizelgeden aylara göre bebeğinizin kilosunu ve boyunu takip edebilirsiniz.
Fetüsün aylara göre büyüme ve gelişimi nasıl takip edilir?
Bu noktada doktor kontrollerinin önemi oldukça büyük. Ayrıca bu dönemde sağlıklı gelişimin en önemli göstergesi boy ve kilo oranları. Bebeğinizin aylık boy kilo kontrolleri düzenli bir şekilde hekim tarafından yapılır.