Bebekler, doğumdan önce dünyadaki virüs ve bakterilere karşı doğal bir savunma sistemiyle hazırlanmış şekilde doğarlar. Annenin vücudundaki antikorlar, plasenta aracılığıyla bebeğe geçer ve ona koruma sağlar. Ancak, bebeklerin dünyadaki bazı virüslere karşı hala savunmasız olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle, ileriki yaşantılarında hastalıklardan korunmaları için aşı yapılması gereklidir.
Bebek aşı takvimi, ebeveynlerin mutlaka takip etmesi ve zamanında uygulaması gereken önemli bir unsurdur. Bebeklikten itibaren yapılan aşılar, Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenir ve sisteme kaydedilir. Her sağlık ocağı, bebeklerin ve çocukların aşı takvimini yakından takip ederek aileleri bilgilendirir. Son yıllarda, daha önce kontrol altına alınmış bazı salgın hastalıkların yeniden görülmesi, bebeklik aşılarının ihmal edilmeden yapılmasının önemini bir kez daha ortaya koymuştur.
Yenidoğan ve İlk Ay Aşıları
Bebeklerde aşı takvimi, karmaşık gibi görünse de aslında kolayca uygulanabilir. Sadece hangi ayda hangi aşının yapıldığını bilmek ve takvime uygun hareket etmek önemlidir. Bu süreçte, aşı takvimine detaylı bir şekilde bakarak bebeğinizin aşılarının zamanını takip edebilirsiniz.
Doğumda bebeklere yapılan ilk aşı Hepatit B aşısıdır. Bu aşı, bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirmeye başlar ve birçok hastalığa karşı koruma sağlar. Yenidoğan döneminde ve ilk ay içinde yapılan diğer aşılar da bu süreci destekler. Aşı takvimini takip ederek, çizelgede yapılan aşıların işaretlenmesini hemşirenizden isteyebilirsiniz. Sağlık ocakları, her bebeğe özel bir aşı takvimi oluşturur ve aşılar tamamlandıkça bu takvimi doldurur.
Yenidoğan aşı takvimine göre, birinci ayın sonunda Hepatit B aşısının ikinci dozu yapılır. İkinci ayın sonunda ise bebeğe şu aşılar uygulanır:
- BCG (Verem aşısı)
- DaBT-İPA-Hib (Difteri, Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio ve Hib aşısı)
- KPA (Konjuge Pnömokok aşısı)
İkinci ayın sonunda yapılan bu aşıların ardından, bebeğe dördüncü ayın sonuna kadar başka bir aşı yapılmaz. Bebeklik aşıları genel olarak iki yaşına kadar devam eder ve hepsi bebeğin bağışıklık sistemini güçlendiren önemli savunma mekanizmaları oluşturur.
İlk Yıl Aşı Takvimi
Bebeklik aşıları, doğumdan başlayarak iki yaşına kadar devam eden ve bebeğin bağışıklık sistemini güçlendiren önemli aşılardır. İlk yıl aşı takviminde, belirli aralıklarla yapılması gereken birçok farklı aşı bulunur. Aşıların zamanında yapılması, bebeğinizin hayatı boyunca hastalıklardan korunmasını sağlayacak bağışıklık sistemini oluşturur. Bu nedenle, aşıların ihmal edilmemesi son derece önemlidir.
Bebeklik aşıları arasında kızamık, kızamıkçık ve kabakulak gibi hastalıklara karşı koruma sağlayan aşılar da yer alır. Doğumdan itibaren uygulanan aşılar, bebeğinizin bağışıklığını kademeli olarak güçlendirir.
2. Ay Aşıları
İlk yıl aşı takvimine göre, ikinci ayda bebeğin bağışıklığını güçlendiren şu aşılar yapılır:
- BCG (Verem Aşısı)
- DaBT-İPA-Hib (Difteri, Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio ve Hemofilus Influenza Tip b Aşısı)
- KPA (Konjüge Pnömokok Aşısı)
4. Ay Aşıları
Dördüncü ayın sonunda, aşağıdaki aşıların ikinci dozları uygulanır:
- DaBT-İPA-Hib (Difteri, Aselğler, Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip b Aşısı)
- KPA (Konjüge Pnömokok Aşısı)
6. Ay Aşıları
Altıncı ayın sonunda şu aşılar yapılır:
- Hepatit B (Üçüncü Doz)
- DaBT-İPA-Hib (Üçüncü Doz)
- OPA (Oral Polio Aşısı, Çocuk Felci Aşısı)
1 Yaş ve Sonrası Aşılar
1 yaş sonrası yapılan aşılarda da yine hatırlatma aşıları ve okula hazırlık aşıları bulunuyor. Bu aşılarla çocukların hastalıklara karşı vücut direnci de bir hayli yükseliyor. En son altıncı ayda yapılan aşılardan sonra dokuzuncu ayda aşı bulunuyor.
- 9. Ay: KKK (Kızamık, Kızamıkçık ve Kabakulak Aşısı)
- 12. Ay: (Konjüge Pnömokok Aşısı), KKK ( Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak) ve Suçiçeği Aşıları
1.5 Yaş Aşıları
Bebeklerin aşı takviminde bir buçuk yaş aşıları da oldukça önemlidir. Bu aşılar bebeklerin hayatı boyunca hastalıklardan korunması için çok önemlidir.
- DaBT-İPA-Hib
- OPA (Oral Polio Aşısı)
- Hepatit A (Birinci Doz)
2 Yaş Aşısı
Bebeklerin aşı takviminde iki yaş aşılarında sadece Hepatit A aşısının ikinci dozu bulunuyor. Hepatit A bakımından ülkemiz orta derecede riskli bir ülkedir. Bu yüzden oldukça önemlidir. İki doz yapılan Hepatit A aşısı inaktif virüs aşısıdır.
4 Yaş Aşısı
Bebeklik aşılarını en son iki yaşında olan çocuklar çocukluk aşılarını ise dört yaşında olur. Dört yaş diğer aşılar için uygun zamandır.
- DaBT-İPA-Hib (Difteri, Aselğler, Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip b Aşısı)
- KKK ( Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak)
4 yaş aşısında DaBT-İPA-Hib (Difteri, Aselğler, Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip b Aşısı) ve KKK ( Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak) aşıları bulunuyor.
13 Yaş Aşısı
Çocukların aşı takviminde en son aşı ise 13 yaşında yapılacak olan TD aşısıdır. Erişkin tipi Difteri- Tetanoz aşısı yapılmalıdır. Böylece çocukların tetanoz aşısı için gerekli aşıları tamamlanmış olacaktır.
Aşılarla İlgili Sık Sorulan Sorular
Aileler doğumdan 13 yaşa kadar süren bebeklik ve çocuk aşılarını yaptırırken kafasında birçok soru işareti de bulunuyor. Aşıların tam ve eksiksiz olarak yapılması için ailelerin kafasındaki soru işaretlerinin giderilmesi gerekir. En çok sorulan sorular ve cevaplarını sizler için derledik.
Aşılar neden önemlidir?
Aşılar bebeklikten çocukluk dönemine kadar tüm hayatını etkileyecek unsurlardır. Ülkemizde bazı virüsler kaybolmuş olsa da dünyada bazı ülkelerde hastalıklar hala devam edebilir. Bu yüzden çocuğunuzun ileriki yaşantısında sorun yaşamaması için bu aşıları bebeklik ve çocukluk döneminde mutlaka yaptırmanız gerekir.
Virüslerle savaşabilmek için vücut direnci yaşa bağlı olarak değişir. Bebeklik döneminde kolayca atlatılabilecek bir hastalık, ilerleyen yaşlarda daha zorlayıcı hale gelebilir. Aşılar sayesinde, bu virüsler kontrollü bir şekilde vücuda tanıtılır ve bağışıklık sistemi hastalıklara karşı hazırlıklı hale gelir. Bu önlem, ilerleyen yaşlarda oluşabilecek ciddi sağlık sorunlarının önüne geçer.
Bebeklerde aşı sonrası ateş normal mi?
Aşı sonrası bebeklerde huzursuzluk ve hafif ateş görülebilir. Özellikle bazı aşıların içeriğine bağlı olarak ateş yükselmesi yaygın bir durumdur. Bu yan etkiler genellikle normaldir ve bebeğin bağışıklık sisteminin aşıya yanıt verdiğini gösterir. Ancak, bebeğinizin aşı olduğu gün daha dikkatli davranmanız, onu rahatlatmanız ve gerektiğinde doktorunuzun önerdiği yöntemlerle ateşi kontrol altına almanız önemlidir.
Aşıların yan etkileri nelerdir?
Aşıların nadiren de olsa yan etkileri olabilir. Aşı olduğu gün bebeğinizde kızarıklık, döküntü, şişlik veya aşırı huzursuzluk gibi belirtiler fark ederseniz, mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Bu tür belirtiler, ciddi alerjik reaksiyonların habercisi olabileceğinden hızlı bir şekilde müdahale edilmesi gerekebilir.
Hangi durumlarda aşı ertelenmeli?
Bebeğinizin ateşi varsa veya herhangi bir hastalığı bulunuyorsa, aşıyı ertelemeniz gerekebilir. Bu gibi durumlarda, bebeğinizin vücut direnci zaten zayıf olacağından, aşı uygulaması daha fazla rahatsızlığa yol açabilir. Özellikle grip, ateş veya enfeksiyon gibi durumlarda, aşılar bebeğinizin tamamen iyileşmesine kadar birkaç gün ertelenebilir. Bu süreçte, doktorunuza danışarak en uygun zamanı belirlemeniz önemlidir.
Aşı Türleri Nelerdir?
Bebeklere ve çocuklara yapılan aşılarda farklı türler bulunuyor. Sağlık Bakanlığı aşı türlerini Toksoid aşılar, tam hücre aşılar, fraksiyonel aşılar, protein bazlı aşılar olarak ayırmıştır.
Toksoid Aşılar: Zararlı bakterilerin toksinlerini etkisiz hale getirerek bağışıklık sağlar.
Tam Hücre Aşılar: Virüs ya da bakterinin tamamını içeren, zayıflatılmış veya inaktif hale getirilmiş aşılardır.
Fraksiyonel Aşılar: Bakteri veya virüsün belirli bir kısmını içeren aşılardır.
Protein Bazlı Aşılar: Bakteri ya da virüsün protein yapılarıyla bağışıklık kazandıran aşılardır.