ÇOCUKLARDA MOTOR GELİŞİMİ DOĞAR DOĞMAZ BAŞLAR!
Yemek yemek, yürümek, dans etmek gibi hayatımızda fark etmeden yaptığımız birçok eylemi, çocukluğumuzda gerçekleşen motor gelişimi sayesinde hayata geçiririz. Yeni doğmuş bebeklerin başlarını desteklemeniz gerekir. Çünkü bebeklerin boyunlarındaki kaslar bunu tek başına yapabilecek kadar güçlü değildir. İşte bunu yapmaya başlamaları, çocuklarda motor gelişimine küçük bir örnektir.
Motor gelişim, kişinin vücut hareketlerini kontrol etme yeteneğini temsil eden, büyüdükçe daha da gelişen bir terimdir. Yürüyebilmeleri, kendi kendilerine çatal bıçak tutabilmeleri, oyuncaklarıyla oynayabilmeleri, uçurtma uçurabilmeleri, kısacası vücudumuzdaki tüm fiziksel aktivitelerin gerçekleşmesini sağlamak için çocuklarda motor gelişiminin düzenli olarak devam etmesi gerekir.
Çocuklarda motor gelişimi ikiye ayrılır
Kaba ve ince motor gelişimi!
Kaba motor gelişimi: Kişinin kol ve bacak gibi büyük kas gruplarını kontrol etme yeteneğini ifade eder. Denge aynı zamanda brüt motor gelişiminin önemli bir parçasıdır. Yürüme, koşma, zıplama, vurma gibi eylemleri rahat bir şekilde yapabilmesi için çocukların brüt motor becerilerinin düzenli olarak gelişmesi gerekir.
İnce motor gelişimi: Parmak gibi küçük kas gruplarımızın gelişmesini sağlar. Diş fırçalama, çatal bıçak kullanma, kutu kapakları açma, giyinme, boyama, yazma, kesme, yapıştırma gibi eylemler, ince motor gelişimi sayesinde gerçekleşir.İşte, hayatımız için çok önemli olan motor gelişimi, biz daha bebekken başlar ve hayattaki ilk yıllarımızda hızla devam eder.
Bebeklikte Motor Gelişimi
Bebekler doğduğunda, genellikle refleksleri sonucu hareket ederler. Refleksler çevresel uyaranlara yönelik planlanmamış otomatik tepkilerdir. Örneğin, bir bebek üşüdüyse titreyebilir. Bu bir reflekstir çünkü bebek titremeyi düşünemez; bu, otomatik olarak gerçekleşir.Bebeklerin beyinleri geliştikçe, refleks davranışlar azalmaya başlar ve motor gelişimi artar. Örneğin, daha büyük bir bebek, üşürse bir battaniyeye sarılabilir. Motor gelişim, bebeğin battaniyeye ulaşmasını sağlar. Kaba motor gelişimi, ince motor gelişiminden önce gerçekleşir. Her ikisi de beynin olgunlaşmasıyla meydana gelir. Kısacası, beyin geliştikçe, koordinasyonu ve dengeyi artıran bağlantılar kurulur. Örneğin, büyük motor gelişimi meydana geldikçe, başta da belirttiğimiz gibi bebekler destek almadan kendi kafalarını tutmaya başlarlar. Bir süre sonra yuvarlanarak etrafta gezinebilirler. Sonunda sürünecek, yürüyecek ve koşacaklardır. Bu, bebeklik döneminde kaba motor gelişiminin tipik şeklidir. İnce motor gelişimi bebekler için biraz daha zaman alır. Genellikle bebeklerin parmaklarını ağızlarına götürmeleriyle başlar. Sonra, bir çıngırak veya şişe gibi bir şeye uzanabilirler. Sonunda, basit bulmacaları tamamlamak veya bir kitabın sayfalarını çevirmek için parmaklarını kullanabilirler.
Kişi, bebeklikten çocukluğa doğru ilerledikçe; hem kaba hem de ince motor gelişimi ilerler ve daha iyi hale gelir. Yaşamın ilk birkaç yılında, fiziksel olarak büyüme ve öğrenme deneyimleriyle çocuk, aktif olarak dünyaya katılmayı öğrenir. Bu gelişme; sırasıyla, adım adım gerçekleşir. Erken çocuk gelişiminde önemli gecikmeler, bir şeyin yanlış olabileceğini belirten uyarı niteliğini taşıyabilir. Bu işaretler arasında; ilk üç ay boyunca kafayı emniyetli bir şekilde tutamamak, 6-8 ay önden arkaya ve arkaya öne doğru yuvarlanamamak, birinden destek almadan oturamamak, ellerini ısrarla yumruk halinde tutmak, altı ay boyunca ağzına bir nesne götürememek yer alabilir. Çocuklarda bir yıllık motor gelişimi sonucunda, bebeklerin çoğunun tek başına durabilir ve ilk adımlarını atabiliyor olmaları gerekir. Hatta bazı 1 yaşındakilerin yürüdüğü bile gözlemlenebilir. Elinde tuttuğu nesneleri birbirine çarpmaya başlamıştır. Bebek, 1 yaşına geldiğinde dil ve sosyal gelişiminde de ilerlemeler kaydetmiş olur. Örneğin 1 yaşındaki bir bebek, ‘mama’, ‘dada’ gibi hecelerden oluşan kelimeler kullanabilir. Hayır demek için de kafasını sallamaya başlayacaktır. Bazı çocuklar, 18’inci aya kadar yürüyemeyebilirler. Ancak en geç 3 yaşına kadar normal yürüyor olmaları gerekir. Çeşitli oyuncaklarla oynamak da bebeklerin ve çocukların motor gelişimine büyük katkı sağlar. İlk doğum günlerine kadar bebekler, bir nesnenin işlevini anlamaya başlarlar. Örneğin oyuncak bir zili çalmaya, oyuncak arabayı itmeye, tekerleklerini çevirmeye başlayacaklardır. Çünkü gelişen ince motor becerileri, oyun oynamalarına izin verir.
Çocuklarda kaba motor gelişimini nasıl desteklenir?
Onlar için ağır olmayan cisimleri kaldırıp ters çevirmelerini sağlayın. Bu hem ince, hem de kaba motor becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
Eğimli bir arazide aşağı yukarı gitmelerine izin verin. Birlikte bir oyun oynayarak ayak ucuyla ve topuklar üzerinde yürümeye çalışmasını isteyin. Yine düz bir çizgi üzerinde çizgiye basarak yürümek de çocuklarda kaba motor becerilerini geliştirmeye yardımcı olur.
Topa elle veya ayakla vurmak, atılan bir topu yerde ya da havada yakalamaya çalışmak; çocukların el, kol ve ayak kaslarını geliştirir ve kaba motor gelişimi için önemlidir.
Dans etmek de vücutta birçok kasın çalışmasını sağlayarak çocuklarda motor becerilerinin gelişmesine katkı sağlar.
Anne-baba ile yapılan fiziksel aktiviteler de motor becerilerini geliştirir. Örneğin anne-bebek yogası hem çocukların anne ile olan bağını güçlendirir hem de motor becerilerinin gelişimine destek sağlar. Unigo oyun matları üzerinde gerçekleştirilen anne-bebek yogası etkinlikleri de bebekler için en güvenli ortamı sunacaktır.
Üç veya iki tekerlekli bisikletlere binmek de çocukların kaba motor becerilerini güçlendirir.
Çocuklarda ince motor gelişimini nasıl desteklenir?
Oyun hamurları, ince motor gelişimi için çok faydalıdır. Çocuklar, hamuru minik elleriyle şekillendirirken el ve parmak kaslarını da doğru şekilde yönetmeyi öğrenirler.
Boncuk dizme; hem çocuğun ince motor becerileri geliştirmesine yardımcı olur, hem de el-göz koordinasyonlarının geliştirmesini sağlar.
Boyama kalemleri ile yapılacak aktiviteler de ince el kaslarını güçlendirir.
Tuşlu oyuncaklar ile basit klavyeler, çocuklarda parmak kaslarının gelişmesine ve buna bağlı olarak ince motor becerilerinin güçlenmesine yardımcı olur.
Unigo’nun ‘eğitici oyuncak’ kategorisinde yer alan oyuncaklar çocuğunuzun motor gelişimine destek olurken onlarla birlikte keyifli oyun saatleri geçirmenize yardım eder.